Vikipedi, özgür ansiklopedi
Recep Tayyip Erdoğan (d. 26 Şubat 1954, İstanbul[1]), Türkiye Cumhuriyeti'nin 59. ve 60. dönem hükûmeti başbakanı, Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanıdır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi eski başkanlarındandır.Memleketi Rize'nin Güneysu ilçesidir.[2]
İlk yılları
Rizeli bir aile olan Ahmet ve Tenzile Erdoğan çiftinin oğlu olarak İstanbul'da doğdu. 11 Ağustos 2004 tarihinde Gürcistan'a yaptığı bir gezide verdiği demece göre ailesi Rize'ye Batum'dan göçetmiş Gürcü bir aileydi.[3][4]
Eğitimi
İlkokulu Kasımpaşa Piyale İlkokulu'nda, liseyi ise İstanbul İmam Hatip Lisesi'nde okudu. 1973 yılında İmam Hatipten mezun oldu.[1] Daha sonra Marmara Üniversitesi'ne bağlanarak adı Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi olarak değiştirilen Aksaray İktisadi ve Ticari İlimler Yüksek Okulu'nda Önlisans derecesiyle, 1981 yılında mezun oldu.
Özel hayatı
22 Temmuz 2007 Genel Seçimlerinde afişlerden biri
1969 yılında 15 yaşındayken 1000 lira transfer parası alarak Camialtı Spor Klubünde profesyonel futbolcu oldu. Daha sonra İETT Spor Klubünün profesyonel futbolcusu oldu. 1976 yılında İETT şampiyon olduğunda Erdoğan da bu takımda oynamaktaydı. Erokspor Klübünde de futbola devam etti ve 16 yıllık futbol yaşamını 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında bıraktı ve daha fazla siyasi faaliyet ve girişimlerine ağırlık vermeye başladı.
Yedek subay olarak yaptığı askerliğinin acemiliğini Tuzla Piyade Okulu'nda; kıt'a hizmetini ise yine İstanbul Kâğıthanedeki Hasdal kışlasında 3. Kolordu, 6. Piyade Tümeni, 77. Piyade Alayı, Karargâh Servis Bölüğünde yaptı. Askerde kışla kantinlerinin idaresinden sorumlu oldu.
1977 yılında tanıştığı Emine Gülbaran ile, 4 Temmuz 1979 tarihinde evlendi. Ahmet Burak ve Necmeddin Bilal isimli iki oğlu, Esra ve Sümeyye adında da iki kız çocuğu oldu. Çocuklarının hepsi eğitim hayatlarına ABD'de devam ettiler.
Yakın arkadaşı Remzi Gür, (Başbakan) Erdoğan'ın çocuklarının İngiltere ve ABD'de tahsillerinde kendilerine burs sağladı. Ayrıca (Başbakan) Erdoğan ailesi, Remzi Gür'ün Ekinlik Adasındaki lüks villasında tatillerini geçirdiler.[5]
Nakşibendi Tarikatının kollarından olan İskenderpaşa Dergahına devam etti. Burada dergağın şeyhi Mahmud Esad Coşan'ın sohbetlerine katıldı.[6]
Siyasi Kariyeri
Üniversite yıllarında Milli Türk Talebe Birliği'ne girdi, 1976 yılında Millî Selâmet Partisi (MSP) Beyoğlu Gençlik Kolu Başkanlığına ve aynı yıl MSP İstanbul İl Başkanlığına seçildi.[1]
Refah Partisi
12 Eylül 1980 ihtilalinden sonra 1983 yılında kurulan Refah Partisi ile siyasi hayata tekrar atıldı. 1984 yılında Beyoğlu İlçe Başkanı, 1985 yılında da İl Başkanı ve MKYK üyesi seçildi. 1986 ara seçimlerinde milletvekili adayı oldu. Ardından 1989 yılında da Beyoğlu ilçesinden belediye başkan adayı oldu ve 1989 seçimlerinden Refah Partisi 2. parti olarak çıktı. 1991 yılında tekrar milletvekili adayı oldu ve parti barajı geçince milletvekili oldu. Tercihli oy sistemi nedeniyle yüksek seçim kurulu milletvekilliğini iptal etti.
27 Mart 1994 seçimlerine kadar İstanbul İl Başkanlığı görevini sürdüren Erdoğan, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı oldu ve 27 Mart 1994 seçimlerinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçildi. Başkanlığı döneminde İstanbul'daki kaçak yapılaşma ile mücadele etti (bkz. Gökkafes maddesi). Hakkında 18 dosyadan İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde dava açıldı.[kaynak belirtilmeli] Bunlardan bazıları Akbil[7], İsfalt, [8] İstaç ve İdo [9] davalarıdır. Bu davalar, milletvekili olduğunda dokunulmazlığı nedeniyle dokunulmazlığı süresince donduruldu.
Adalet ve Kalkınma Partisi
Fazilet Partisi'nin, Anayasa Mahkemesi tarafından daimi kapatılmasının ardından, bağımsız kalan milletvekilleri, yeni parti kurma çalışmalarını "gelenekçiler" ve "yenilikçiler" olarak adlandırılan iki kanattan sürdürdü. "Millî Görüş'çü" olarak adlandırılan kanat, Recai Kutan'ın genel başkanlığında 20 Temmuz 2001'de Saadet Partisi'ni kurarken, "değişimci" kanat da, Tayyip Erdoğan liderliğinde 14 Ağustos 2001'de, Adalet ve Kalkınma Partisi'ni kurdu ve Tayyip Erdoğan, parti genel başkanlığına seçildi.[10] Erdoğan "biz gömleğimizi değiştirdik" ifadesiyle gelenekçilerden büyük tepki aldı. [11]
Kurulan Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), 3 Kasım 2002 seçimlerinde kayıtlı 41.291.568 seçmenin oy kullanan 32.652.702 kişisi içinden 10.770.704 adet oy alarak %34,29 ile birinci parti oldu. [12][13]
Başbakanlığı
Erdoğan seçim yasağı bulunduğu için meclise giremedi. Abdullah Gül bir süreliğine parti başkanlığını ve başbakanlığı yürüttüyse de, seçimlerde Siirt milletvekili seçilen Fadıl Akgündüz'ün milletvekilliğinin düşürülmesinin ardından Siirt seçimlerinde Ak Parti'den ilk sıradaki Mervan Gül'ün adaylıktan çekilmesi ile seçime gireren Erdoğan seçimi kazandı ve Ak Parti Hükûmeti'ni Abdullah Gül'den devralarak Başbakan oldu.
22 Temmuz 2007 tarihinde yapılan 23. Dönem Milletvekili Seçimlerinde %46,6 oy alarak 341 milletvekili çıkaran Ak Parti, Recep Tayyip Erdoğan'ı başbakanlık koltuğuna ikinci kez taşıdı. [14] Başbakan olarak görevde olduğu 2003 yılından bugüne (2009) kadar Türkiye ekonomisi büyüme göstermiş ve Türkiye'nin GSMH'si Dünya toplamının yüzde 1.11'undan yüzde 1.37'sine yükselmiştir.[15][16]
1 Mart tezkeresi
1 Mart tezkeresi, Irak krizi konusunda, Hükümet tarafından 25 Şubat 2003'de TBMM'ye sunulan ve tam adı "Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunması için Hükümet'e yetki verilmesine ilişkin Başbakanlık Tezkeresi" olan tezkere.
TBMM'den, gereği, kapsamı, sınırı ve zamanı Anayasanın 117'inci maddesine göre milli güvenliğin sağlanmasından ve Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından Yüce Meclise karşı sorumlu bulunan hükümet tarafından belirlenecek şekilde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kuzey Irak'a gönderilmesine; etkili bir caydırıcılığın sürdürülmesi amacıyla Kuzey Irak'ta bulunacak bu kuvvetlerin gerektiğinde belirlenecek esaslar dairesinde kullanılmasına ve muhtemel bir askeri harekat çerçevesinde yabancı silahlı kuvvetlere mensup hava unsurlarının Türk hava sahasını Türk makamları tarafından belirlenecek esaslara ve kurallara göre kullanmaları için gerekli düzenlemelerin Hükümet tarafından yapılmasına, Anayasanın 92'inci maddesi uyarınca 6 ay süreyle izin verilmesi istendi.
Tezkerede, en fazla 62 bin yabancı askeri personelin 6 ay süreyle Türkiye'de bulunması öngörülüyordu. Yabancı kuvvetlerin hava unsurları 255 uçak ve 65 helikopteri aşamayacak.
Davaları
Hakime hakaret
Erdoğan 1989 Beyoğlu Belediye Başkanlığına Refah Partisinden aday olmuş, ancak az farkla seçimi kaybederek, seçim kuruluna itiraz etmiştir. Itirazının hakim tarafından reddedilmesi üzerine, görevli hakime "Sarhoş kafayla karar veremezsin" şeklinde hitap etmesi üzerine dava savcılığa intikal etmiş ve Erdoğan Bayrampaşa Cezaevinde 1 hafta gözaltında kalmıştır. Daha sonra cezası para cezasına çevrilerek serbest bırakılmıştır. [17] [18]
Şiir davasında hapis
12 Aralık 1997 yılınında Siirt’te topluluğa konuşma yaptığı bir miting sırasında Ziya Gökalp'ın 1912 yılında Balkan Savaşı için yazdığı Asker Duası'nın değiştirilmiş bir sürümü [19][20][21] ile; orduyu öven dizeyi söylemeden, yerine aşağıdaki mısraları eklediği ve ardından konuşmasının devamında "her devrin Firavun ve Nemrutları olduğunu bunun karşısına çıkacak Musa ve İbrahimlerin engeleri aşarak pislik dolu yolları temizleyeceğini" söylemesi nedeniyle Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde yargılanmaya başlandı. 21 Nisan 1998 tarihinde mahkeme, sanığın Türk Ceza Kanunu’nun 312/2 maddesinden “Halkı din ve ırk farkı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik etmek” suçunu işlediği kararını verdi ve Erdoğan bir yıl hapis ve 860 Milyon TL para cezasına çarptırıldı. Daha sonra sanığın mahkemedeki tavrı ve duruşmadaki hali gözönüne alınarak cezası 10 ay hapis ve 176,666,666 TL para cezasına indirildi. Ceza infaz yasası gereği 10 aylık hapis cezası 4 aya indi. Erdoğan Diyarbakır DGM'nin kararını temyiz başvurusu yaptı. 24 Eylül 1998 tarihinde Yargıtay 8. Ceza Dairesi Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi kararını onadı ve bu tarihte hüküm kesinleşti. Erdoğan 4.5 yıl sürdürdüğü İstanbul Belediye Başkanlığını bırakarak 26 Mart 1999 günü Pınarhisar Cezaevine girdi ve cezasını 24 Temmuz 1999 günü hapisten çıktı.[1][18]
Ziya Gökalp'in şiiri
Asker Duası |
Erdoğan'ın okuduğu
değiştirilmiş şiir |
Elimde tüfenk, gönlümde iman,
Dileğim iki: Din ile vatan...
Ocağım ordu, büyüğüm Sultan,
Sultan'a imdád eyle Yárabbi!
Ömrünü müzdád eyle Yárabbi!
|
Minareler süngü, kubbeler miğfer
Camiler kışlamız, mü'minler asker
Bu iláhi ordu dinimi bekler
Allahu Ekber, Allahu Ekber.
|
Tazminat cezası
14 Ocak 2000 tarihinde Avusturalya'nın Melbourne şehrinde yayın yapan SBS radyosuna verdiği mülakatta kendisini Abdullah Öcalan ile karşılaştıran bir kişiye "Sayın Öcalan şu an, düşüncelerinin değil, almış olduğu kellelerin hesabını veriyor. Bense düşüncelerimden dolayı 4 ay hapis yattım, aramızdaki fark çok büyük." şeklinde cevap verdi. Şehitlerden ve hayatını kaybeden mağdurlardan kelle ve yasa dışı silahlı örgüt lideri Öcalan'dan "sayın" diye söz etmesi nedeniyle eleştirildi.[22] Şehit Anaları Derneği tarafından kendisine sembolik bir manevi tazminat davası açıldı. Davacıların avukatlığını Kemal Kerinçsiz'in yaptığı davada, 3 kuruş tazminat cezası İstanbul Kartal 2. Sulh Ceza Mahkemesi heyetinin Aralık 2007 tarihinde oybirliği ile verdiği kararla onaylandı. Mahkeme hakimi, kararında şehitlere kelle ve yasa dışı silahlı örgüt liderine sayın denmesinin dil sürçmesi olamayacağına hükmetti. Erdoğan, sözlerinden dolayı tazminat cezası ödemeye mahkûm oldu.[23][24][25] Erdoğan kararı temyiz etti. Yargıtay temyiz başvurusunu hem usulden hem de esastan inceledi ve Kartal 2. Sulh Ceza Mahkemesinin verdiği kararı onadı.
Ödülleri
- Merkezi ABD'de bulunan ADL'den II. Dünya Savaşında Musevilerin hayatlarını kurtaran Türk diplomatları adına umursamayı cesaretlendirme (Courage to Care) ödülünü aldı, 6 Kasım 2005 [26]
- Amerikan Yahudi Kongresi AJC tarafından 2004 yılında cesaret karakteri ödülü (Profiles of Courage)verildi. [27]
- Akdeniz ülkeleri arasındaki kültürel işbirliği ve ilişkilerin geliştirilmesi için çalışan Akdeniz Laboratuvarı Vakfı'nın Avrupa Kurumlar Ödülü, 1 Temmuz 2005
- Saraybosna Üniversitesi den Fahri Doktora, 25 Mart 2008 [28]
Kaynaklar
- ^ a b c d e f Bakanlar Kurulu'nun özgeçmişi. Milliyet.com.tr (29 Ağustos 2007). 14 Mart 2008 tarihinde erişilmiştir.
- ^ Rize 59. ve 60. dönem hükümeti Başbakan'ı Erdoğan'ın Memleketi 14 Eylül 2009
- ^ Sarıoğlu, Bülent (13 Aralık 2005). Kimlik değişimi!. Milliyet.com.tr. 14 Mart 2008 tarihinde erişilmiştir.
- ^ Ruben Melkonyan, "On Manifestations of Identity in Turkey", Noravank Foundation, I am also Georgian; our family is Georgian family which moved from Batum to Rize
- ^ Başbakan'ın arkadaşı Remzi Gür 'rüşvet'ten ağır cezalık (html). Radikal Gazetesi. 28 Aralık 2008 tarihinde erişilmiştir.
- ^ Kaplan, Sefa (2007). Recep Tayyip Erdoğan: Geleceği Etkileyecek Siyasi Liderler. İstanbul: Doğan Kitap. ISBN 9752935563. “Kaldı ki, hem Özal, hem de Erdoğan, İskender Paşa Cemaatinde yüz yüze gelmişlerdi tasavvuf dünyasıyla. Özal, M. Zahid Kotku'ya yetisebildigi için sanslı sayıyordu kendini. Erdoğan ise yetişemedigi için şanssız. Ama onun da elinden Prof. Esat Coşan tutmuştu işte."”
- ^ [1] "Davayı karara bağlayan mahkeme heyeti, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Ak Partili Mehmet Mustafa Açıkalın, İdris Naim Şahin ve Mikail Arslan'ın milletvekili olmalarını dikkate alarak, Anayasa'nın 83. maddesi uyarınca dosyalarının ayrılmasına karar verdi.", Radikal, 2 Aralık 2003
- ^ Hürriyet Gazetesi'nin 28 Nisan 1999 tarihli AKBİL skandalı büyüyor haberi
- ^ Milliyet Gazetesi'nin 30 Nisan 1999 tarihli İstanbul belediyesi çalkalanıyor haberi
- ^ [2]
- ^ Milli görüş gömleğimizi değiştirdik konulu ulusal gazete haberi.Sabah
- ^ Yüksek Seçim Kurulu Resmî Sitesi verileri
- ^ 10 Kasım 2002 tarihli 24932 sayılı T.C Resmi Gazetesi
- ^ "TÜRKİYE GENELİ PARTİLERİN KAZANDIKLARI MİLLETVEKİLİ SAYILARI", T.C. Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı Resmî Web sitesi. URL erişim tarihi: 28 Ekim 2007.
- ^ http://www.ggdc.net/Maddison/Historical_Statistics/horizontal-file_03-2007.xls
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_GDP_(PPP)
- ^ Erdoğan, Recep Tayyip. bu şarkı bitmez. İstanbul: Nesil. ISBN 975-7055-65-4. “Hatta bir keresinde hakim beyle bir tatsız şey de oldu. Ondan dolayı da biliyorsunuz., benim mahkumiyet olayım söz konusu oldu. Para cezasına çevirdiler. O zaman bir hafta kadar hapiste yattım”
- ^ a b Poyraz, Ergün (2007). Musa'nın Çocukları Tayyip ve Emine. İstanbul: Togan. ISBN 9789944337.
- ^ Şiiri böyle montajlamışlar Murat Bardakçı, Hürriyet
- ^ Tarih Bilinci
- ^ Ziya Gökalp ve sözün büyüsü Emre Kongar
- ^ Mumcu: Adam şehitlere kelle diyor
- ^ Yeniçağ Gazetesi Haberi, 13 Aralık 2007
- ^ NTVMSNBC haberi, 12 Aralık 2007
- ^ Sabah gazetesi, 13 Aralık 2007
- ^ Hürriyet USA, 6 Kasım 2005
- ^ Yani Şafak, Taha Kıvanç 5 Şubat 2004
- ^ sarajevo-x, 25 Mart 2008
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
Konuyla ilgili diğer Wikimedia sayfaları :
Commons'da Recep Tayyip Erdoğan ile ilgili çoklu ortam dosyaları bulunmaktadır.
VikiKaynak'ta Recep Tayyip Erdoğan ile ilgili belge kayıtları bulunmaktadır.
VikiSöz'de Recep Tayyip Erdoğan ile ilgili özlü sözler bulunmaktadır.
- Resmi siteler
Recep Tayyip Erdoğan resmî sitesi
- Diğer ilgili siteler
